2019 ROK ROŚLIN CHIŃSKICH
ZASADY TWORZENIA OGRODU CHIŃSKIEGO
SKAŁY I KAMIENIE Naturalny kamień, niezbędny w chińskim ogrodzie, to symbol stabilności, wytrzymałości długowieczności i trwałości. Dzięki niemu powstaje miniaturowy krajobraz gór, wykorzystuje się go do tworzenia wysp, malowniczych wodospadów lub symbolicznych skał. Sztuczna góra (jiashan) lub ogród skalny jest integralnym elementem chińskiego założenia ogrodowego. Szczyt górski na wyspie to często centralny element ogrodu, opowiadający legendę o Wyspach Nieśmiertelnych. WODA Reprezentuje nieskończoność, lekkość i komunikację. Stanowi symbol wolności. Jej miękkość kontrastuje z solidnością i nieruchomością skał. Wnosi do ogrodu ruch i dźwięk, załamuje światło, działa jak lustro. W wodzie odbija się niebo, a to odbicie pokazuje fenomen ciągle zmieniającej się natury. Centralnym elementem jest często staw lub jezioro, przy którym zgromadzone są główne budynki założenia. Zazwyczaj ogród posiada specjalny staw przeznaczony do uprawy lotosów i hodowli ozdobnych ryb, przy którym stoi pawilon umożliwiający ich oglądanie. Woda płynąca, symbolizująca ruch i niosąca życie, znajduje się w kanałach łączących zbiorniki wodne lub opływa ogród jako jeden lub kilka strumieni wpadających do jeziora. Strumień płynie krętą trasą, chowając się za skałami i grupami roślin, tworząc dodatkowe ogrodowe sceny z kładkami i mostami. ROŚLINY Kontrastują z prostymi liniami architektury oraz trwałością i nieruchomością skał. Reprezentują naturę w jej najdoskonalszej formie, wzbogacając ogród w dźwięki i zapachy. Rośliny komponowane są w wielogatunkowe grupy, kontrastujące ze sobą swoimi cechami. Rośliny zimozielone sygnalizują trwałość natury, a rośliny kwitnące, przebarwiające się jesienią i gubiące liście mówią o cyklicznych przemianach przyrody. Każdy kwiat i drzewo w ogrodzie ma swoje metaforyczne znaczenie. Sosna jest symbolem długowieczności i wytrwałości, a także stałości w przyjaźni. Bambus reprezentuje mądrego człowieka, skromnego i poszukującego wiedzy, a także symbolizuje elastyczność i trwałość. Śliwy są czczone jako znak odrodzenia po zimie i nadejścia wiosny. Drzewo brzoskwiniowe to metafora długowieczności i nieśmiertelności. Gościom proponuje się gałązki wierzby na znak przyjaźni. Najbardziej cenione rośliny o ozdobnych kwiatach to storczyk, piwonia i lotos. Za dynastii Tang piwonia, symbol bogactwa, była najsłynniejszym kwiatem w ogrodzie. Natomiast poeta Zhou Dunyi napisał słynną elegię do lotosu, porównując go do człowieka uczciwego, pełnego równowagi. Lotos to także symbol poszukiwania wiedzy. Storczyki są wyrazem szlachetności i niespełnionej miłości, jak w chińskim wyrażeniu „daleka orchidea w samotnej dolinie”. ALEJE I ŚCIEŻKI Zazwyczaj wąskie i kręte, prowadzą z jednej scenerii ogrodowej do drugiej, ukazując kolejne krajobrazy i otwarcia widokowe. Wyłożone są kamieniami o różnych kształtach i kolorach, nierzadko tworzącymi geometryczne rysunki lub kwiatowe wzory. ARCHITEKTURA Mosty i kładki licznie pojawiają się nad kanałami i strumieniami. Mają formę łuku lub prostej zygzakowatej kładki. Mogą być drewniane lub kamienne. W bogatych założeniach bywają budowane z rozmachem – kryte dachem, z rzeźbionymi barierkami i malowane w różnobarwne wzory, tak aby stworzyć zachwycające odbicie w wodzie. Często pod łukowatym mostem powstaje wnęka półksiężyca, którą dopełnia odbicie w lustrze wody, co jest zgodne z zasadą harmonii i równowagi. Pagody, altany i pawilony zajmują dużą część chińskiego ogrodu i są z nim połączone w harmonijny sposób. Często budowane na planie sześcio- lub ośmioboku. Umożliwiają obserwacje różnych scen ogrodowych z różnych perspektyw i w różnych okolicznościach zmieniającej się przyrody. Zapewniają miejsce odpoczynku i kontemplacji, umożliwiają schronienie przed deszczem, słońcem lub wiatrem. Bramy pojawiają się w większych założeniach ogrodowych, tworząc reprezentacyjne wejścia do ogrodu lub jego kolejnych części. Majestatyczne bramy budowano dla uczczenia dostojników, stawiano je na drogach prowadzących do mauzoleum. Mają zazwyczaj trzy lub pięć przejść. |