HISTORIA OGRODU

Utworzenie Uniwersytetu Wrocławskiego z połączenia jezuickiej akademii Leopoldiny i uniwersytetu z Frankfurtu nad Odrą - Viadriny; powołanie z Rostoku wybitnego systematyka, anatoma i fizjologa roślin Heinricha Friedricha Linka (1767-1851); założenie Ogrodu Botanicznego na terenie pofortyfikacyjnym (ok. 5 ha), podarowanym Uniwersytetowi przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III; u ogrodnika Liebiga z Oleśnicy zamówiono 427 roślin, które miały stanowić zalążek uniwersyteckiej kolekcji botanicznej.

1811

1811-1815

Pierwszymi dyrektorami Ogrodu profesorowie H.F. Link i F. Heyde (1757 - 1820), wykładowca historii naturalnej i rolnictwa, profesor Leopoldiny od 1788 r.

Rozpoczęcie zagospodarowywania terenu, budowa pierwszych szklarni, w tym trzyczęściowej palmiarni; pierwsza wycieczka botaniczna pod przewodnictwem H.F. Linka (22 uczestników).

1812

1816-1830

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu Botanicznego fizjolog, anatom i systematyk roślin Ludolf Christian Treviranus (1779-1864); znaczący rozwój kolekcji roślin.

Teren Ogrodu zagospodarowany w jednej trzeciej; ok. 2000 gatunków roślin w kolekcjach.

1816

1817

Budowa szklarni w miejscu dzisiejszej kaktusiarni.

Ukazał się pierwszy Index Seminum, czyli katalog nasion oferowanych do wymiany.

1818

1821

Prof. L.Ch. Treviranus założył zielnik Ogrodu Botanicznego.

August Henschel (1790-1856) zapoczątkował ćwiczenia z mikroskopowania; budowa drugiej dużej szklarni ekspozycyjnej w miejscu dzisiejszej palmiarni.

1823

1826

Wizyta ks. Stanisława Bonifacego Jundziłła, dyrektora Ogrodu Botanicznego w Wilnie.

Pierwszy sygnowany opis Ogrodu wraz z planem (H.R. Göppert).

1830

1830-1852

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu Botanicznego systematyk roślin Christian Gottfried Nees von Esenbeck (1776-1858); uporządkowanie kolekcji roślin wg systemu naturalnego.

Wizyta Wincentego Pola, poety i geografa.

1847

1852

Usunięcie Neesa von Esenbecka ze stanowiska za lewicową działalność polityczną i społeczną w czasie rewolucji 1848-1849.

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu fizjolog roślin i paleobotanik Heinrich Robert Göppert (1800-1884); gruntowna reorganizacja Ogrodu, wprowadzenie wielu innowacji, m.in. grup geograficznych, ekspozycji surowców roślinnych, roślin kopalnych; powiększenie kolekcji roślin do 12 000 gatunków i odmian; opatrzenie roślin trwałymi etykietami; udostępnienie Ogrodu do zwiedzania we wszystkie dni powszednie.

1852-1884

1854

H.R. Göppert założył Muzeum Botaniczne; wielka powódź zniszczyła część kolekcji roślin.

Budowa istniejącego do dziś profilu geologicznego Wałbrzyskiego Zagłębia Węglowego.

1856

1857

H.R. Göppert wydał pierwszy przewodnik po Ogrodzie.

Przebudowa trzyczęściowej palmiarni wg projektu Theodora Milczewskiego (do dziś zachowało się jedno skrzydło).

1862-1864

1866

Ferdinand Julius Cohn (1828-1898) założył pierwszy w Prusach Instytut Fizjologii Roślin, mieszczący się w dawnym Konwikcie św. Józefa; udostępnienie szklarni Ogrodu Botanicznego do zwiedzania.

Kustoszem herbarium i innych zbiorów botanicznych został Teofil Ciesielski (1846?1916), autor doniosłej pracy o geotropicznej wrażliwości korzeni, późniejszy profesor botaniki na Uniwersytecie Lwowskim i dyrektor tamtejszego Ogrodu Botanicznego; odsłonięcie pomnika Linneusza dłuta Alberta Rachnera.

1871

1872

F.J. Cohn jako pierwszy w Prusach uczony wyznania mojżeszowego uzyskał tytuł profesora zwyczajnego; H.R. Göppert założył Muzeum Ogrodu Botanicznego.

Przebudowa szklarni ekspozycyjnej z basenem dla tropikalnych roślin wodnych (zachowana do dziś, pełni funkcję palmiarni).

1878

1882

Założenie poletek z roślinami rolniczymi, służących nowo utworzonemu Instytutowi Rolniczemu.

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu światowej sławy uczony, systematyk i geograf roślin Adolf Engler (1844-1930); gruntowna reorganizacja działów systematyki i geografii roślin.

1884-1889

1887

A. Engler i K. Prantl rozpoczęli wydawanie wielotomowego dzieła "Die natürlichen Pflanzenfamilien".

Oddanie do użytku budynku Muzeum Botanicznego i założonego przez F.J. Cohna Instytutu Fizjologii Roślin (obecnie Instytut Biologii Roślin UWr).

1888

1889-1893

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu systematyk (gł. roślin zarodnikowych) Karl Prantl (1849-1893).

Ukazał się pierwszy zeszyt czasopisma "Arbeiten aus dem Königl. Botanischen Garten zu Breslau" pod redakcją K. Prantla; wizyta Mariana Raciborskiego.

1892

1893-1926

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu systematyk i fitogeograf, znawca flory Karpat Ferdinand Pax (1858-1942); wielokrotne reorganizację działu systematyki roślin.

Przebudowa alpinarium wg koncepcji prof. F. Paksa.

1894

1906-1907

Budowa zachowanego do dziś kompleksu szklarni w zachodniej części Ogrodu.

F. Pax opublikował Florę Śląska pt. "Schlesiens Pflanzenwelt".

1915

1927-1928

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu fizjolog roślin Peter Stark (1888-1932).

Na stanowisku profesora botaniki i dyrektora Ogrodu fizjolog roślin Johannes Buder (1884-1966); część ekspozycyjna Muzeum Botanicznego zamknięta..

1929-1945

1929

Połączenie Ogrodu i Muzeum Botanicznego z Instytutem Fizjologii Roślin w jeden Instytut Botaniczny.

Powiększenie powierzchni Ogrodu przez przyłączenie do niego dawnego cmentarza (na wschodnim krańcu).

1933

1937

Wykonanie projektów gruntownej przebudowy szklarni ekspozycyjnych, niezrealizowanych wskutek wybuchu wojny.

Obrona Festung Breslau, urządzenie na terenie Ogrodu stanowiska artylerii przeciwlotniczej, przyjmowanie zrzutów amunicji; zniszczenie kolekcji roślin, uszkodzenie bądź zburzenie budynków i szklarni; 9-10 maja - przybycie do Wrocławia Grupy Naukowo-Kulturalnej (złożonej głównie z uczonych lwowskich) pod przewodnictwem prof. Stanisława Kulczyńskiego (1895-1975), mającej zorganizować polską uczelnię wyższą; powstanie dwóch pierwszych katedr Instytutu Botanicznego: Morfologii i Systematyki Roślin pod kierunkiem prof. S. Kulczyńskiego oraz Fizjologii Roślin pod kier. prof. Heleny Krzemieniewskiej (1878-1966); dr Stefan Macko (1899-1967) został adiunktem Ogrodu Botanicznego.

1945

1945-1948

Pierwszym kierownikiem Instytutu Botanicznego prof. S. Kulczyński, systematyk roślin i fitosocjolog.

Powstała Katedra Ekologii i Geografii Roślin wraz z Ogrodem Botanicznym pod kierownictwem zast. prof. dr. Stefana Macki.

1947

1948

Podjęcie decyzji o odbudowie Ogrodu Botanicznego dzięki inicjatywie profesorów Henryka Teleżyńskiego i S. Macki oraz wsparciu prof. S. Kulczyńskiego, pierwszego rektora Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu.

Pierwszymi asystentami Ogrodu mgr mgr: Zofia Gumińska, Jadwiga Teleżyńska i Jan Augustynowicz; ogrodzenie terenu, prace porządkowe z udziałem pracowników i studentów UWr, wojska i in. instytucji.

1949

1950

Odbudowa pierwszej szklarni doświadczalnej; otwarcie Ogrodu dla publiczności (w niedziele i święta); Ogród gospodarzem zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Porządkowanie i urządzanie alpinarium (J. Augustynowicz); pierwszy powojenny wykaz nasion oferowanych do wymiany (J. Augustynowicz).

1951

1955

Oddanie do użytku wyremontowanej kaktusiarni.

Budowa pierwszych akwariów, zapoczątkowanie kolekcji roślin wodnych i błotnych o randze europejskiej (Stanisław Sławinski).

1956

1957-1972

Na stanowisku kierownika Ogrodu fizjolog roślin doc. dr hab. Z. Gumińska; opracowanie i wdrożenie w Ogrodzie metody próchnicowej uprawy hydroponicznej roślin, zwanej metodą wrocławską (Z. Gumińska); założenie działu morfologii i biologii roślin oraz kwatery roślin chronionych (J. Teleżyńska).

Odbudowa dużej szklarni ekspozycyjnej (obecnie palmiarnia).

1957

1958

Budowa drewnianego mostku na stawie dzięki pomocy Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych; udostępnienie Ogrodu do zwiedzania we wszystkie dni tygodnia.

Ogród Botaniczny w randze zakładu przy Katedrze Ekologii i Geografii Roślin; przyłączenie terenu przy ul. Świętokrzyskiej (1,2 ha); pierwszy powojenny przewodnik po Ogrodzie (red. J. Teleżyńska i J. Augustynowicz).

1960

1961

Oddanie do użytku po remoncie chłodnej szklarni ekspozycyjnej, tzw. "Australii" (zachowane zachodnie skrzydło dawnej palmiarni).

Zagospodarowanie nowego terenu i urządzenie działu gruntowych roślin ozdobnych (Anna Fejfer, pierwszy inspektor Ogrodu).

1965

1967

Ogród Botaniczny uzyskał rangę katedry w Instytucie Botaniki; budowa basenu dla kolekcji grzybieni (Nymphaea) wg projektu arch. Tadeusza Zipsera.

Doc. dr hab. Krystyna Kukułczanka utworzyła pracownię kultur tkankowych.

1970

1972-1980

Na stanowisku kierownika (dyrektora) Ogrodu prof. dr hab. K. Kukułczanka, specjalizująca się w badaniach nad regeneracją i morfogenezą roślin w kulturach in vitro; rozwój kolekcji storczyków i bromelii; kolekcja kaktusów i in. sukulentów pod opieką mgr Zofii Orzeszkowskiej zaliczana do najbogatszych w Europie.

Nowe wydanie przewodnika po Ogrodzie, autorstwa Z. Orzeszkowskiej.

1972

1973

Ogród Botaniczny uzyskał status samodzielnej jednostki na Wydziale Nauk Przyrodniczych; najstarsze drzewa w Ogrodzie wpisano na listę prawnie chronionych pomników przyrody.

Decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Ogród Botaniczny został wpisany do rejestru zabytków województwa wrocławskiego.

1974

1976

Zbiory dawnego Muzeum Botanicznego i Zielnik włączono do Muzeum Przyrodniczego.

Obowiązki dyrektora Ogrodu Botanicznego pełnił systematyk dr Mieczysław Tokarski; dyrekcję objął fizjolog roślin dr Tomasz J. Nowak (obecnie dr hab. prof. UWr).

1981

1983

We Wrocławiu odbył się zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Ogród Botaniczny uzyskał rangę samodzielnego instytutu na Wydziale Nauk Przyrodniczych.

1984

1987

Zakończenie budowy nowego obiektu naukowo-dydaktycznego ze szklarniami kolekcyjnymi i doświadczalnymi, laboratoriami, salą konferencyjną i zapleczem socjalnym.

Przejęcie i przyłączenie do Ogrodu Arboretum w Wojsławicach koło Niemczy, znanego z kolekcji różaneczników i rzadkich gatunków drzew iglastych (pełnomocnik dyrektora ds. Arboretum: mgr inż. Hanna Grzeszczak-Nowak).

1988

1991

Wprowadzenie komputerowej ewidencji kolekcji roślinnych Ogrodu (dr Ewa Lenard).

Otwarcie w Muzeum Przyrodniczym stałej wystawy ?Świat roślin?, prezentującej m.in. część zbiorów dawnego Muzeum Botanicznego; urządzenie nowej części alpinarium w Ogrodzie Botanicznym.

1992

1993

Oddanie do użytku nowych akwariów - 29 zbiorników o pojemności 1200 l każdy (opiekun kolekcji roślin wodnych: dr Ryszard Kamiński).

Na mocy zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ogród Botaniczny wraz z historycznym centrum Wrocławia został uznany za pomnik historii.

1994

1995

Wznowiono (po ponad 100 latach przerwy) wydawanie czasopisma "Prace Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego"/

Uroczyste otwarcie wystawy "Panorama Natury", obrazującej rozwój przyrody ożywionej od prekambru do czwartorzędu; odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej dyrektorom Ogrodu przez dr Jadwigę Teleżynską i Gabrielę Pax, wnuczkę prof. Ferdinanda Paksa; przyjęcie Ogrodu w poczet członków Verband Botanischer Gärten e.V..

1996

1998

Budowa pawilonu dydaktycznego ("Zielonej Klasy:) w Ogrodzie Botanicznym; założenie działu pnączy; urządzenie ekspozycji "Sukulenty Meksyku".

XXX Zjazd Polskich Ogrodów Botanicznych.

1999

2000

Powołanie z inicjatywy dra hab. Tomasza Nowaka Stowarzyszenia "Ogrody Dolnośląskie"; utworzenie kolekcji narodowej bluszczy (Hedera).

Reorganizacja działu systematyki roślin wg historycznego systemu A. Englera.

2000-2002

2001

Wystawa "Ogród Polski 2001".

Obchody jubileuszu 300-lecia Uniwersytetu Wrocławskiego.

2002

2003

Odsłonięcie kamienia pamiątkowego ku czci kompozytora Johannesa Brahmsa, doktora h.c. Uniwersytetu Wrocławskiego z 1879 r.

POWRÓT DO MENU