Patterns of ecosystem vulnerability in grassland vegetation - variation in functional composition, diversity and redundancy
Usługi ekosystemowe, definiowane jako wkład naturalnych ekosystemów w szeroko pojęty dobrobyt człowieka, zależą w dużej mierze od różnorodności oraz kompozycji gatunkowej zbiorowisk roślinnych. Różnorodność cech funkcjonalnych gatunków roślin jest jedną ze składowych bioróżnorodności, dlatego też należy je wiązać z przepływem energii oraz z akumulacją nutrientów w środowisku. Dotychczasowe badania wykazały, że wysoka różnorodność funkcjonalna jest niezbędna w prawidłowym funkcjonowaniu ekosystemów oraz świadczeniem wachlarzem oferowanych przez ekosystemy usług. Redundancja funkcjonalna (functional redundancy) jest bezpośrednio związana ze stabilnością, funkcjonowaniem oraz zanikaniem ekosystemów. Zbiorowisko roślinne jest bardziej stabilne w rozumieniu oferowanych przez nie usług ekosystemowych gdy łączy w sobie wiele gatunków o podobnych cechach funkcjonalnych, ponieważ utrata jednego gatunku nie wpłynie istotnie na całość funkcjonowania ekosystemu. W celu zachowania ekosystemów oraz możliwości ich zrównoważonego wykorzystania niezbędne jest scharakteryzowanie poszczególnych typów siedlisk pod kątem różnorodności funkcjonalnej, kompozycji oraz ich redundancji.

Zbiorowiska trawiaste są niezwykle istotne z punktu widzenia ochrony bioróżnorodności ze względu na liczne gatunki rzadkie i chronione wchodzące w skład tego typu roślinności. Łąki i pastwiska pełnią ważną rolę w życiu człowieka, gdyż zapewniają źródło energii w postaci paszy dla zwierząt hodowlanych czy substratu do produkcji energii odnawialnej. Zbiorowiska trawiaste charakteryzują się również dużymi walorami estetycznymi w krajobrazie oraz są miejscem rekreacji. W celu zrównoważonego wykorzystania zasobów ekosystemów trawiastych ważne jest aby poznać te ekosystemy od strony cech funkcjonalnych.

W projekcie skupiono się na zadaniach mających na celu poznanie wzorców różnorodności funkcjonalnej ekosystemów trawiastych w Polsce. W skład projektu wchodzą dwa ściśle powiązane tematy. Realizacja obu tematów wymaga wykorzystania zasobów z polskiej bazy danych o roślinności Polish Vegetation Database. Cechy funkcjonalne gatunków rośliny pozyskane będą z kilku baz elektronicznych, w tym LEDA oraz CLO-PLA. Do analiz wykorzystane zostaną cechy gatunków zgodnie ze schematem LHS (leaf-height-seed) obejmującym zmienność stosunku wielkości do suchej masy liścia (specific leaf area), wzrostu roślin oraz masy nasion. Uzupełnieniem bazy o cechach funkcjonalnych gatunków będzie także informacja o sposobie rozmnażania wegetatywnego. Wszystkie te cechy są indykatorem realizowanych przez rośliny strategii ekologicznych.

Patterns of functional composition
W ramach realizacji tematu Patterns of functional composition przeprowadzona zostanie klasyfikacja roślinności z wykorzystaniem metod numerycznych. Do zbadania i opisu gradientów zmienności różnorodności funkcjonalnej wykorzystane zostaną techniki ordynacyjne. Oczekiwanym efektem prac jest klasyfikacja roślinności trawiastej Polski w oparciu o miary podobieństwa różnorodności funkcjonalnej zbiorowisk wraz ze szczegółową charakterystyką wyodrębnionych jednostek. Typologia zbiorowisk trawiastych z wykorzystaniem cech funkcjonalnych gatunków jest istotna nie tylko ze względu na poznawczy charakter ale także przyniesie wymierny skutek w postaci lepszej komunikacji między naukowcami a interesariuszami.

Patterns of functional diversity and functional redundancy
W ramach realizacji tematu Patterns of functional diversity and functional redundancy zamierza się porównać różnorodność i redundancję funkcjonalną zbiorowisk trawiastych wyodrębnionych na podstawie różnych typologii (syntaksonomia, siedliska przyrodnicze Natura 2000). Oczekiwanym rezultatem tych prac jest charakterystyka poszczególnych jednostek roślinnych oraz stworzenie klasyfikacji odzwierciedlającej zmienność zbiorowisk pod kątem ich różnorodności i redundancji funkcjonalnej. W efekcie możliwe będzie opisanie zmienności funkcjonalnej trawiastych zbiorowisk roślinnych na tle zmienności geograficznej, warunków środowiskowych oraz historii użytkowania. W efekcie, pozwoli to na wskazanie obszarów o wysokiej lub niskiej różnorodności funkcjonalnej zbiorowisk trawiastych. Wiedza ta może być wykorzystana w badaniach różnorodności zbiorowisk roślinnych oraz projektach skupiających się na funkcjonowaniu ekosystemów w Polsce. Wyniki badań mogą być również pomocne w opracowywaniu długofalowych planów zrównoważonego użytkowania użytków zielonych.